علم ثابت شده

اسید معده(به انگلیسی: Gastric acid) یکی از اجزای اصلی شیرهٔ معده (به انگلیسی: digestive fluid) است. یک انسان بالغ روزانه بین ۲ تا ۳ لیتر شیرهٔ معده تولید می‌کند. شیره معده یک مایع گوارشی اسیدی ور قیق است که به وسیلهٔ غده‌های موجود دردیواره داخلی معده ترشح می‌شود. ازجمله موادی که دراین شیره وجود دارد، هیدروکلریک اسید است. پی اچ شیره معده به دلیل وجود این اسید در حدود۱٫۵بوده و غلظت هیدروکلریک اسید درآن ۰٫۰۳مولاراست. اسیدی بااین غلظت می‌تواند فلز روی را در خود حل کند. علت وجود محیطی بااین قدرت اسیدی وجود مقدار یون هایH+ که از دیواره داخلی معده و از یاخته‌های درون بافت نفوذناپذیری ترشح می‌شوند. این غشا اجازه می دهد که آب و مولکول‌های خنثی به سلول وارد یا ازآن خارج شوند. اما این غشا معمولا از تبادل یونهای آب پوشیده شده‌ای همچون K+,Na,Cl,H جلوگیری می‌کنند.

تا به حال احساس سوزش سر معده داشته اید؟ بعضی به آن سوزش سر دل می گویند و بعضی دیگر وقتی دچار این حالت می شوند، می گویند ترش کرده اند. اما فارغ از اسمش، این احساس ناخوش آیندی است که میلیون ها انسان را آزار می دهد و کاش تنها عیب آن اذیت شدن بود.

اگر به ندرت دچار احساس سوزش معده می شوید مشکلی وجود ندارد. اما اگر این حالت را زیاد تجربه می کنید، باید به فکر درمان آن باشید چرا که می تواند عوارض جدی و خطرناکی در پی داشته باشد.

ادامه مطلب ایران ام دی را از دست ندهید.

تعریف: سوزش معده چیست؟

زمانی که اسید معده وارد مری (لوله ای که دهان را به معده متصل می کند) می شود سبب ایجاد التهاب و سوزش شده و ما در بالای شکم و زیر استخوان جناغ احساس سوزش و ناراحتی می کنیم.

در واقع اسید معده نباید به مری وارد شود. نیروی جاذبه کمک می کند که اسید همان پایین و در معده باقی بماند. در محل اتصال مری به معده نیز یک اسفنگتر مخصوص (مانند یک در حلقوی) وجود دارد که جلوی بازگشت اسید به مری را می گیرد و فقط اجازه عبور غذا را می دهد.

اما اگر این اسفنگتر زیاد باز و بسته شود و یا به اندازه کافی محکم بسته نشود امکان برگشت اسید به بالا فراهم می شود که به آن «ریفلاکس» اسید می گویند.

گاهی اوقات علایم سوزش معدهبا علایم حمله قلبی اشتباه گرفته می شود و این جزو مواردی است که می تواند بسیار خطرناک باشد.

بیشتر بخوانید: سوزش معده یا حمله قلبی؟ چگونه آنها را از یکدیگر تشخیص دهیم؟

چه چیزی باعث سوزش معده می شود؟

اسفنگتر تحتانی مری عامل اصلی ایجاد سوزش معده به حساب می آید. اما دو عامل دیگر هم مشکل را بیشتر می کنند: وجود حجم زیاد غذا در معده (پر خوری) و یا وجود فشار زیاد روی شکم. (که اغلب به خاطر چاقی، بارداری، یا یبوست ایجاد می شود)

برخی غذاها سبب شل شدن اسفنگتر تحتانی مری می شوند و به همین خاطر بازگشت اسید را بیشتر می کنند. غذاهایی مانند: گوجه فرنگی، مرکبات، سیر، پیاز، شکلات، قهوه، الکل، محصولات دارای کافئین و قرص نعناع.

غذاهایی که دارای چربی و روغن زیاد هستند سبب سوزش سر معده می شوند. در کنار آن استرس و کمبود خواب نیز سبب افزایش تولید اسید معده شده و میزان سوزش سر دل افزایش میابد.

مصرف سیگار یکی از عوامل مهم سوزش معده است. چرا که از یک طرف سبب شل شدن اسفنگتر تحتانی مری شده و از طرف دیگر سبب افزایش اسید معده می گردد. ضمن اینکه فراموش نکنید که برخی داروها نیز باعث سوزش معده می شوند.

چه زمانی بیمار تلقی شده و نیاز به درمان داریم؟

پاسخ ساده است: اگر علایم شما مانند درد سوزاننده در قفسه سینه و سر دل بیشتر از «دو بار در هفته» ایجاد می شود، شما به بیماری ریفلاکس اسید معده مبتلا هستید. نام دیگر این بیماری GERD است که مخفف gastroesophageal reflux disease می باشد.

چه چیزی سبب بیماری ریفلاکس اسید معده می شود؟

یکی از عوامل شایع این بیماری وجود اشکالی ساختاری در معده است که در آن نوعی فتق وجود دارد که به نام hiatal hernia شناخته می شود. اما در کنار آن عوامل زمینه ساز مهم دیگری نیز به شرح زیر وجود دارند:

– پرخوری و مصرف حجم زیاد غذا در هر وعده و دراز کشیدن بلافاصله بعد از صرف غذا
– داشتن اضافه وزن یا چاقی
– مصرف غذا نزدیک زمان خواب
– مصرف برخی غذاهای خاص مانند مرکبات، گوجه فرنگی، شکلات، نعناع، سیر، پیاز، ادویه جات و غذاهای چرب.
– مصرف برخی نوشیدنی ها مانند نوشیدنی های گازدار، الکل، قهوه و چای.
– مصرف دخانیات
– بارداری
– مصرف داروهایی مانند آسپرین، بروفن، برخی داروهای فشار خون یا شل کننده عضلانی.

علایم بیماری ریفلاکس اسید معده (GERD) چیست؟

علایم شایع این بیماری به این شرح است:

– احساس درد و سوزشی که از معده به سوی شکم یا قفسه سینه تان حرکت می کند. گاهی اوقات این درد به سوی گلو نیز کشیده می شود.
– احساس برگشت غذا یا اسید ترش و تلخ به گلو یا دهان.

در کنار این دو علامت اصلی، ممکن است این علایم را نیز تجربه کنید:

– نفخ
– مدفوع خونی یا سیاه و قیر مانند و یا استفراغ خونی.
– آروغ
– اشکال در بلع غذا
– سکسکه
– حالت تهوع
– کاهش وزن، بدون پیدا شدن علت مشخص
– سرفه خشک، خس خس سینه، خشن شدن صدا و یا گلودرد مزمن.

بیماری ریفلاکس اسید معده(GERD) چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر بیشتر از دو بار در هفته دارای این علایم هستید، باید جهت تشخیص قطعی به پزشک مراجعه کنید. وجود علایم سوزش سر معده کلید اصلی تشخیص به شمار می رود. به خصوص هنگامی که با اعمال تغییرات در سبک زندگی، رژیم غذایی و استفاده از داروهای ضد اسید علایم بهتر شوند.

اما اگر برداشتن این گام ها کمکی به بهبود علایم نکرد، ممکن است پزشک شما از آزمایش های دیگری جهت بررسی وجود مشکلات دیگر استفاده کند. کارهایی مانند اینها:

– بلع باریوم:این تصویر برداری برای بررسی باریک شدن مری یا وجود زخم در مری مورد استفاده قرار میگیرد. پیش از تصویر برداری با اشعه ایکس باید یک محلول را بنوشید.
– مانومتری مری:در این آزمایش عملکرد مری و اسفنگتر تحتانی آن مورد بررسی قرار میگیرد.
– مانیتورینگ PH:همانطور که از اسمش مشخص است، در این آزمایش به دنبال اسید در مری میگردند. دستگاهی به درون مری وارد می شود و برای یک تا دو روز در آنجا قرار میگیرد تا میزان اسید ورودی به مری را محاسبه کند.
– اندوسکپی:لوله ای وارد مری و معده می شود و با دوربین درون مری و معده را بررسی می کنند. پیش از آن داروی آرامبخش دریافت می کنید تا احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
– نمونه برداری:ممکن است هنگام اندوسکپی از مری یا معده قطعات بافتی کوچکی برداشته شود تا آنها را زیر میکروسکوپ مشاهده کنند تا از نظر وجود عفونت و هر گونه رشد غیرطبیعی بررسی کنند.

آیا امکان درمان بیماری ریفلاکس اسید معده با رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی وجود دارد؟

یکی از موثرترین روش ها برای درمان این بیماری پرهیز از مصرف غذاها و مایعاتی است که سبب ایجاد علایم می شوند. با برداشتن این گام ها می توانید کمک بزرگی به بهبود علایم بکنید:

– حجم وعده های غذایی را کمتر کنید.
– مصرف سیگار را ترک کنید.
– قسمت بالای تخت خواب خودتان را بین ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر بالاتر بیاورید.
– در طول روز سعی کنید روی صندلی چرت بزنید.
– لباس های تنگ و کمربند تنگ نپوشید.
– اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید، سعی کنید که وزن تان را کاهش دهید.
– استرس خودتان را کمتر کنید.
– مشورت با پزشک تان را فراموش نکنید.

آیا امکان درمان بیماری ریفلاکس اسید معده با دارو وجود دارد؟

در اغلب موارد کافی است که سبک زندگی تان را اصلاح کنید تا مشکل حل شود. گاهی اوقات هم مصرف داروهای آزاد مشکل را حل می کند.

داروهای ضد اسید می توانند اسید ترشح شده از معده را خنثی کنند. اما می توانند عوارضی مانند اسهال یا یبوست به همراه داشته باشند. به خصوص اگر آنها را زیاد مصرف کنید. بهتر است ضد اسیدی مصرف کنید که دارای هیدروکسید آلومینیم و منیزیم به صورت همزمان باشند. (مانند شربت آلومینیوم ام جی) ترکیب این دو سبب کاهش عوارض گوارشی خواهد شد.

اما اگر داروهای ضد اسید به اندازه کافی موثر نبود، ممکن است پزشک شما سراغ تجویز داروهای دیگری برود که به صورت تکی یا ترکیبی تجویز می شوند. برخی از آنها به این شرح اند:

– مواد فوم ساز:اینها معده را می پوشانند تا جلوی ریفلاکس را بگیرند.
– مسدود کننده های H2:داروهایی مانند رانیتیدین و فاموتیدین. این گروه از داروها تولید اسید را کاهش می دهند.
– مهار کننده های پمپ پروتون:داروهایی مانند امپرازول و پنتوپرازول. این دارو ها هم با مکانیسمی متفاوت میزان ترشح اسید را کاهش می دهند.
– پروکینتیک ها:به تقویت اسفنگتر تحتانی مری کمک نموده و به تخلیه سریع تر معده کمک می کنند.

توجه کنید که بدون تجویز پزشک نباید این داروها را با هم مصرف نمود.

آیا درمان جراحی برای بیماری GERD یا ریفلاکس اسید معده وجود دارد؟

اگر با درمان دارویی همچنان مشکلات ادامه داشته باشد و علایم بیماری اختلالات زیادی در زندگی ایجاد کنند، ممکن است به فکر انجام جراحی افتاده باشید.

مشاهده پست مشابه : سوره یاسین به صورت صوتی